Over ons

In de ban van Lalique

Vanaf mijn vijfde levensjaar raakte ik in de ban van het werk van René Lalique. Mijn ouders hadden een behoorlijk collectie aan kunstboeken. In een van die boeken stond een vaas van Lalique afgebeeld. Een paar jaar nadien leerde ik dat het om een Bacchantes ging, een grote vaas met afbeeldingen van de metgezellinnen van de wijngod Bacchus. In het bijzonder de diep uitgewerkte vrouwenfiguren trokken mijn aandacht. Het leek alsof de figuren zo van de vaas konden afstappen. Vanaf dat moment besloot ik een groot deel van mijn leven te wijden aan deze kunstenaar.

Liefde voor de natuur

Zo leerde ik ook over de art nouveauperiode. De kunststroming die niet door religieuze motieven maar door natuurdevotie werd ingegeven. De inspiratie binnen deze stroming ontstond niet uit aanbidding maar uit toewijding en respect voor de natuur om ons heen waarin niet 'god' maar de 'mens' centraal staat. Hierin vond ik herkenning ten aanzien van mijn innerlijke overtuiging dat de mens niet zonder de ander kan. Als er al een paradijs in het verschiet ligt dan is het hier op deze aardbol waar we het met z'n allen moeten zien te rooien.

Mijn zoektocht naar Lalique ging voort waardoor ik erachter kwam dat deze kunstenaar exact dezelfde opvattingen in zich mee droeg als ik. Op mijn dertiende kocht ik het eerste stukje Lalique. Het was een poederdoos uit 1913 – genaamd Trois Figurines – ontworpen voor het parfummerk d'Orsay. Het viel mij direct op dat Laliques achtergrond als juwelier zo overduidelijk zichtbaar was in de verfijning en anatomische juistheid waarmee de figuren op het deksel waren gemodelleerd. Ik herinner me nog goed dat ik meer dan een uur met open mond er naar heb zitten kijken en zei: wat bent u toch geweldig, wat een wonder!

In de voetsporen van Lalique

Net voordat ik zestien werd, verliet ik het ouderlijk huis in Nijmegen en verhuisde naar Amsterdam. Ondanks dat het de hoofdstad is, vond ik geen grote geesten en omdat 'boven het maaiveld uitsteken' indertijd maar weinig in Nederland werd gewaardeerd, besloot ik naar de plek te gaan die ik al veel langer voor ogen had: Parijs. De stad van Lalique en waar het allemaal gebeurde. Ik ben nooit bang geweest om alleen te zijn, ook niet in nieuwe oorden, dus dat was geen probleem.

Aldaar ben ik in contact gekomen met de kleindochter van René Lalique, Marie-Claude. Zij leidde vanaf 1977, op het overlijden van haar vader Marc, het Laliqueconcern. Gedurende mijn verblijf in Parijs heb ik een behoorlijk netwerk kunnen opbouwen en ben ik in contact gekomen met veel gelijkgezinden. Later kwam ik met nog meer nazaten van Lalique in contact, waaronder Katherine Lalique en Pierre Fauvel. Katherine is de kleindochter van Lalique uit zijn huwelijk met Marie Anére. Katherine is een goede vriendin geworden en via haar heb intens veel informatie en originele documenten verkregen. Dit geldt ook voor Pierre Fauvel. Hij is de zoon van Marie-Louise Lalique (dochter 1910-2003 van Laliques dochter Georgette 1888-1910). Hij kon mij o.a. veel over zijn overgrootmoeder Marie-Louise Lambert vertellen. Zij was Laliques eerste vrouw waarmee hij in 1887 in het huwelijk trad.

Het is in die tijd geweest dat ik met de verwerving van Laliquestukken ben begonnen om een handel erin op te starten. Eind 1988 keerde ik door omstandigheden terug naar Nederland. De internationale handel in het werk van Lalique verliep goed voor mij. Alleen zouden deze stukken nooit meer naar Nederland terugkeren omdat deze door de verkoop van eigenaar waren gewisseld. Eerder in mijn leven had ik het idee opgevat om ooit een museum te starten maar daar was tot dan toe niets van gekomen. In 1993 besloot ik een stichting op te richten – Société Musée Lalique Pays Bas – voor het behoud van Laliques werk in Nederland. Hiermee kwam een einde aan de verkoop van Laliques werk aan het buitenland. In het vervolg zou ik alleen nog aan Nederlandse collectioneurs verkopen met de bepaling dat zij tegen een aanzienlijke korting het aangekochte werk eenmaal voor tentoonstelling ter beschikking moeten stellen, het zogenaamde 'bruikleensysteem'.

Museum en gallery

Tegen mijn verwachting in was het een instant succes. Om het succes nog meer luister bij te zetten besloot ik mijn gehele collectie aan het in oprichting zijnde museum te schenken. Na veel verhuizingen belande ik met mijn partner in 1999 in de historische Hanzestad Doesburg niet ver van Arnhem. In het grote 16e eeuwse patriciershuis stichtten wij in 2003 een officiële galerie met art nouveau, art deco zilver en een groot oeuvre van Laliques werk. Na vier jaar hebben wij de zilververkoop gestaakt en ons uitsluitend op de verkoop van het werk van Lalique en sommige tijdgenoten gericht. Het oeuvre van Lalique in onze galerie omvat het glaswerk en de juwelen. Het bruikleensysteem, waarmee tussen 2003 en 2011 een schil van bruikleenovereenkomsten rondom de vaste collectie was ontstaan, bleek zo succesvol dat wij besloten een fysiek museum eromheen te bouwen. Op 19 juni 2011 werd het Nederlandse Lalique Museum met veel tamtam geopend, toen nog bescheiden in opzet, maar kwalitatief hoogstaand.

Inmiddels is het volume aan bruikleenovereenkomsten zo uitgegroeid dat wij besloten hebben de verkoop van Laliques werk aan het buitenland te hervatten. Zie hier onze nieuwe Lalique-gallery website. René Lalique hechtte veel waarde aan animistische symboliek, de symboliek die voortkomt uit natuurbeleving. Om u een kijkje in zijn wereld te geven hebben wij deze symbolische betekenissen toegevoegd bij ieder object.

Benjamin Janssens

©2020 Lalique Gallery. Alle rechten voorbehouden | Fotografie Linda Roelfszema | Privacyverklaring